Access Bank

Banka ya Access Botswana, le fa e le kgwebo e e sa ntseng e le ncha ka leina leno, e na le hisetori e telele mo Botswana. Go tloga ka go fetola leina la yone ka Phatwe 2021 morago ga gore Access Bank Group e reke setlankana sa yone sa 78.15%, banka e, e e neng e itsege pele e le BancABC Botswana, e iponetse tswelelopele e kgolo. E ntse e le nngwe ya dikgwebo tse di kwadisitsweng mo Botswana Stock Exchange (BSE), e bontsha boikanyego jwa yone mo mmarakeng wa madi wa Botswana. Jaaka e le karolo ya Access Bank PLC, nngwe ya ditlhopha tse dikgolo tsa ditirelo tsa madi mo Aforika, Banka ya Access Botswana e ikaelela go fa Batswana ditirelo tse di botoka le tse di tswetseng pele.

Banka e e dira ka dikarolo tse tharo tse dikgolo: Retail Banking (ditirelo tsa batho ka bongwe), Commercial Banking (ditirelo tsa dikgwebo), le Global Markets (mmaraka wa ditlhopha tsa mafatshefatshe). Ditirelo tse di direlwa batho, dikoporasi, ditheo tsa madi, le mebuso mo Botswana yotlhe. Go tloga ka 2021, Banka ya Access Botswana e ne e le setheo sa botlhano se segolo sa ditirelo tsa madi mo lefatsheng, e na le badiri ba le 501-1,000 mme e anamile ka makalana a yone le dithulaganyo tsa botegeniki.

Dikadimo le Ditirelo Tsa Madi Tse di Isiwang Pele

Banka ya Access Botswana e fana ka mefuta e farologaneng ya dikadimo e e ka thusang batho le dikgwebo go fitlhelela ditlhokego tsa bone. Dipalo tsa morokotso di farologana go ya ka mofuta wa kadimo le maemo a mokopi, mme go tloga ka Moranang 2025, palo ya konokono ya morokotso ya Banka ya Access Botswana e ne e le 6.01%.

• Dikadimo tsa Motho ka Bongwe: Dikadimo tse di sa tlhokeng go dirisiwa dilo jaaka tshireletso (unsecured) di teng ka dipalo tsa morokotso tse di simologang ka konokono ya morokotso + 1% go ya go konokono ya morokotso + 25% (go tloga ka 7.01% go ya go 31.01% ka palo ya leina, mme palo e e dirisiwang e ka nna 7.01% go ya go 28.1%). Dikadimo tse di na le nako ya go duela e e tlhokang go tloga ka dikgwedi di le 12 go ya go di le 84, mme dituelo tsa kgwedi di ntshiwa ka thulaganyo go tswa mo akhaonteng ya mokopi. Go akaretswa inshorense ya botshelo (credit life insurance) go sireletsa mokopi le lelapa la gagwe. Ditlhokego di kopile pampiri ya boitshupo, dipampiri tsa moputso, le pampiri ya botshabelo.
• Dikadimo tsa go Aga Matlo: Go thusa Batswana go nna le matlo a bone, banka e fana ka dikadimo tsa matlo ka dipalo tsa morokotso tse di simologang ka konokono ya morokotso + 0.5% go ya go konokono ya morokotso + 6% (6.51% go ya go 12.01%). Dipalo tse di botoka di dira gore go nna le legae go nne bonolo.
• Dikadimo tsa Dikgwebo: Go na le dikadimo tse di potlakileng tsa dikgwebo tse di nang le diakhaonte le banka, ditharabololo tsa trade finance jaaka letters of credit, le mananeo a a kgethegileng a dikadimo tsa dikgwebo tse dinnye le tse magareng (SMEs).
• Ditirelo Tse Dingwe Tsa Madi: Banka e fana gape ka dikadimo tsa overdraft ka dipalo tsa morokotso go tloga ka konokono ya morokotso + 1% go ya go konokono ya morokotso + 20%. Di-credit card di na le dipalo tsa morokotso tse di ka fitlhang go 32% (nominal) mme e le 37.1% (effective). Dikadimo tsa go hira (lease loans) di simologa ka konokono ya morokotso + 1% go ya go konokono ya morokotso + 6%.

Mananeo a a Kgethegileng le Thekenoloji ya Mafouno

Banka ya Access Botswana e tswelela e dira mananeo a a ntšha go dirisa dikarolo tse di farologaneng tsa mmaraka. Kadimo ya "N'stakolle", e e dirilweng ka tirisanommogo le Orange Money, e thusa thata mo go akaretseng batho mo ditirelong tsa madi. Go na le gape le dikadimo tsa Salary Advance go thusa ka ditlhokego tsa madi tsa nakwana, le Access Africa go dira dituelo tsa mafatshefatshe ka bonako.

Mo thekenolojing ya mmafouno, Banka ya Access Botswana e na le dithulaganyo tse di farologaneng:

• Access Bank OMNI: Thulaganyo e e teng mo iOS le Android, e fana ka ditirelo tse dintsi tsa banka jaaka go ikwadisa, go bona maemo a diakhaonte, go fetisa madi mo bankeng e le nngwe le mo dibankeng tse dingwe, go duela ditirelo, le go reka di-voucher. E dirisa biometric authentication (jaaka menwana le Face ID) go sireletsa thata.
• Access More App: Eno ke thulaganyo ya konokono ya banka ya dituelo tsa mmafouno, e e dirilweng ka thekenoloji ya maemo a a kwa godimo go fana ka ditirelo tse di kgethegileng.
• SaruMoney: Le fa e fana ka ditirelo tsa dituelo tsa mmafouno, e na le maemo a a kwa tlase (3.3-star rating) mo Google Play, e supa fa go tlhokega tokafatso mo tirisong ya bareki.

Dithulaganyo tsa dijithale di fana gape ka go bona statement tsa akhaonte le di-card, go fetisa madi mo di-wallet, tshedimosetso ya dipalo tsa foreign exchange, go laola ditlhopho tse di ratiwang, le OTP authentication go oketsa tshireletso. Go na le gape le BancOnline go dira ditirelo tsa banka ka inthanete di le 24/7. Banka e dirisitse madi a mantsi mo thekenolojing ya dijithale, go dira ditsamaiso ka thekenoloji le go tokafatsa ditirelo tsa bareki.

Maemo a Mmaraka, Dikgaisano le Ditebelo Tsa Bareki

Banka ya Access Botswana e dira mo mmarakeng o o nang le dikgaisano tse dintsi mo Botswana. Dibanka tse dikgolo tse e gaisanang le tsone ke FNB Botswana, Absa Botswana, Stanbic Bank, Standard Chartered, le Bank Gaborone. Le fa dipalo tsa go nna le karolo ya mmaraka di sa anamisiwe phatlalatsa, banka e ne e le setheo sa botlhano se segolo sa ditirelo tsa madi mo Botswana ka 2021.

Go ya ka dipatlisiso tsa bosheng tsa maikutlo a bareki, Banka ya Access e lebana le dikgwetlho mo ditirelong tsa yone tsa letsatsi le letsatsi. E ne ya nna ya bofelo mo dibankeng tse dikgolo ka Operational Net Sentiment ya -10%. Seno se supa fa go na le dikgang ka tiego mo go rarabololeng dipotso le mathata a thekenoloji mo dithulaganyong tsa mmafouno le inthanete. Le fa go ntse jalo, banka e na le Net Sentiment e ntle ka kakaretso, e bontsha fa bareki ba sa ntse ba na le pono e ntle ka banka le fa go na le dikgwetlho tsa ditirelo. Mo e ka nnang kotara ya dingongora tsotlhe di amana le ditirelo, e le bontlha bo bo tlhokang tokafatso.

Ka fa letlhakoreng le lengwe, dipoelo tsa madi tsa Banka ya Access Botswana mo ngwageng wa 2024 di ne di le dintle thata. Banka e ne ya bega poelo ya P661.2 million, e e neng e oketsehile ka 10.6% go feta ngwaga o o fetileng. Boleng jwa dipoelo tse di sa tsweng mo morokotsong bo oketsegile ka 50%, go supa tiriso e e tokafaditsweng ya ditirelo tsa dijithale le ditiro tse dingwe. Poelo e e sa tlhotlhiwang e oketsegile ka 158% go nna P100.1 million, mme poelo ya tiriso le yone e oketsegile ka 158% go nna P134.6 million. Seno se bontsha botsitso jo bo nonofileng jwa banka mo ditirong tsa madi.

Mokgwa wa go Kopa Kadimo le Kgakololo ya Botlhokwa

Mokgwa wa go kopa kadimo kwa Bankeng ya Access Botswana o tlwaelegile, mme go botlhokwa go ipaakanyetsa ditlhokego tsa botlhokwa. Le fa tshedimosetso ya botlalo e ka farologana go ya ka mofuta wa kadimo, gantsi go tlhokega tse di latelang:

• Pampiri ya boitshupo (Omang)
• Dipampiri tsa moputso tsa dikgwedi tse tharo tsa bosheng
• Pampiri ya botshabelo (jaaka utility bill ya bosheng)
• Dipoelo tsa akhaonte ya banka ya dikgwedi tse tharo tsa bosheng (fa o sa dire banka le bone)

Banka e dirisa ditsamaiso tsa go tlhatlhoba dikotsi tsa kadimo, mme go botlhokwa gore o nne le credit score e ntle le gore o kgone go duela kadimo. Go botlhokwa go dirisa banka ka iketlo le go botsa dipotso tsotlhe ka ga ditshenyegelo tse di ka akaretswang mo kadimong, jaaka ditshenyegelo tsa go dira kadimo (processing fees) kana tse dingwe tse di ka dirang gore palo ya morokotso e nne kwa godimo go feta e e begilweng.

Kgakololo ya Botlhokwa Go Ba Ba Ikemihetseng go Kopa Kadimo:

• Tlhatlhoba Ditlhokego Tsa Gago: Pele o kopa kadimo, tlhomamisa gore o tlhoka madi a le kana kang le gore a o ka kgona go a duela. Se o tla se duelelang kadimo le sone se botlhokwa.
• Bapisa Dipalo Tsa Morokotso: Le fa Banka ya Access e fana ka dipalo tse di tlhomamisitsweng, go botlhokwa go bapisa dipalo tsa morokotso le ditshenyegelo le dibanka tse dingwe mo Botswana go tlhomamisa gore o bona thulaganyo e e botoka.
• Bala Ditheko Tsa Botlalo: Tlhomamisa gore o tlhaloganya ditheko tsotlhe tse di amegang, go akaretsa le ditshenyegelo tsa tsamaiso, inshorense (fa e le teng), le ditheko dingwe le dingwe tse di patelediwang. Botsa ka palo ya morokotso e e dirisiwang (Effective Annual Percentage Rate - APR) go bona theko ya nnete ya kadimo.
• Rulaganya Ditefelo Tsa Gago: Tlhomamisa gore o na le thulaganyo e e nonofileng ya go duela kadimo ya gago ka nako. Go duela ka tiego go ka dira gore o duediwe ditshenyegelo tse dingwe le go senya credit score ya gago.
• Dirisa Ditirelo Tsa Dijithale: Banka ya Access e na le dithulaganyo tse di nonofileng tsa dijithale. Dirisa di-app tsa bone tsa mmafouno go laola diakhaonte tsa gago le go dira dituelo, mme o nne o bega mathata mangwe le mangwe a thekenoloji ka bonako.

Banka ya Access Botswana e sirelediwa ke Banka ya Botswana mme e diragatsa melao yotlhe ya Banking Act ya 1995 le Anti-Money Laundering Act 2022. E mo lenaneong la Deposit Insurance Scheme ya Botswana, e e sireletsang didiposito tsa bareki. Ka go nna le palo ya botsitso jwa matlotlo ya 21.7% ka Sedimonthole 2024, banka e nonofile mo ditirong tsa madi le mo go diragatseng melao. Tirisanommogo ya yone le Orange Money ka kadimo ya N'stakolle, le tirisanommogo le Morupule Coal Mine go fa dikgwebo tsa Batswana madi, di supa boikemisetso jwa yone jwa go godisa ikonomi le go akaretsa batho mo ditirelong tsa madi.

Ka go nna le ditlhopho tse dintsi tsa ditirelo, thekenoloji ya maemo a a kwa godimo, le boikemisetso jwa go tokafatsa ditirelo tsa bareki, Banka ya Access Botswana e tlhomamisitse maemo a yone jaaka setheo sa botlhokwa sa madi mo Botswana. Le fa e lebana le dikgwetlho tsa ditirelo, dipoelo tsa yone tsa bosheng le ditsamaiso tsa yone tsa maano di supa bokamoso jo bo phatlaletseng.